8 Haziran 2009 Pazartesi

DAĞCILIK



Akdağ


Elmalı Ovası’nın güneybatısında yer alan Akdağ, Muğla sınırına paralel uzanır. Yüksek ve toplu bir dağ kabarığıdır. Düzensiz bir kubbe şeklinde uzanan sivri ve keskin sırtlı tepeler üzerinde bol otlu, bol sulu çayırlar, karstik ya da buzul çukurlar vardır. At Kuyruk Sallamaz Tepesi (Uyluk) denen doruğun yüksekliği yaklaşık 3024 m'dir. Oldukça sivridir. Eteklerine doğru düzgün şekilde alçalan Akdağ'ın bu kesimlerinde orman örtüsü yer alır. Ayrıca aynı bölgede yer yer Çukurardıç gibi düzlüklere rastlanmaktadır. Akdağ'ın güney eteklerinde yer alan yaylaların aşağısında derin Lengüme Boğazı yer almaktadır,

TATİL YERİ GÖMBE

Gömbe Antalya ilinin kar yağan en yüksek noktalarından birisidir.
Yaz aylarında yayla olarak binlerce yerli veya yabancı turistin ilgisini çektiği gibi aynı zamanda kış mevsimin dede karlı tepeleri ve dağlarıyla bir başka güzel olmakta.
Gömbe yaylası Antalya’nın en ekonomik tatil imkânı sunan yerlerden birisidir. Kış mevsiminde yağan kar ile beyaza bürünen belde odun sobası başında sıcak sohbetler ile bir başka güzel olmakta. İnsanları çok sıcakkanlı siz sokağa çıktığınızda karşınıza çıkan herkes sizlere selam verir hatırınızı sorar. Büyük şehirlerde pek bu tür selamlaşmalara alışık olmayanlar ilk başta bunu anlayamasa da ilerleyen zamanda oda yerli halk gibi önüne çıkan herkes ile selamlaşmakta.Yaz mevsiminde çevre kasaba veya beldelerden gelenler ve büyük şehirlerden gelenler ile belde dolup taşar gayet ekonomik olan konaklama tesisleri buraya olan rağbeti arttırmakta.
Tamamen doğal bir ortamda hizmet veren restoranlar ayrı bir güzellik katmakta. Bir restoranda dağ ve belde manzarası eşliğinde barbekü yapmak yapılabilecek en güzel şeylerden birisi. Bir çok restoran şiş ve piyaz konusunda çok iddialı, mutlaka tavsiye olunur. Ayrıca Taze oğlak etinden yapılan Gömbe kebabı mutlaka tadılması gereken bir başka lezzettir.

KEŞKEK


Yayla balı, hem besleyici, hem şifalı. Yayla yoğurdu, üzüm pekmezi, keçiboynuzundan elde edilen harnup pekmezi çok meşhur. Kaş’ın en tipik yöresel yemeği “tereyağlı keşkek”.

UÇARSU EFSANESİ-II

ABDAL MUSA MUCİZESİ
Abdal Musa, yerleştiği Teke Yarımadası'nda bölgeyi dolaşıyormuş. Fethiye yakınlarına geldiğinde, çobanlardan abdest almak için su istemiş. Ancak ona kimse su vermemiş.
Yumru Dağı'na gelen Abdal Musa karşısına çıkan bir çobandan yine abdest almak için su istemiş. Çoban gidip pınardan doldurduğu suyu getirip ona vermiş. Burada namazını kılan Abdal Musa, çobanlara bir istekleri olup olmadığını sormuş. Abdest alması için su verdikleri ak sakallı pirin kim olduğunu bilmeyen çobanlar,
"Bu pınar yaz aylarında susuzluğumuzu gideriyor. Ancak kışın taşıp seller oluyor ve tüm ekili alanlarımız zarar görüyor" diye yakınmışlar.
Bunun üzerine Tanrı'ya dua eden Abdal Musa, "Bu pınar yazın Gömbe'ye, kışın da bir abdest suyunu çok görenlere gitsin" diye yakarmış.
O zamandan itibaren, Uçarsu Şelalesi, 6 Mayıs Hıdırellez gününden itibaren Gömbe'ye, ekim ayından itibaren de Fethiye'ye akmaya başlamış. Bu nedenle, her Hıdrellez günü ülkenin çeşitli yerlerinden gelen binlerce Alevi, Uçarsu etrafında kurban kesip, dilekte bulunuyorlar.Uçarsu'nun bu mucizevi yön değiştirmesi günümüzde de devam ediyor. Yöre insanları bunu Tanrı'nın bir mucizesi olarak değerlendirirken, pozitif bilime inananlar farklı açıklıyorlar. Yörenin jeolojik yapısı çeşitli üniversiteler tarafından incelenmiştir. Bu mucizevi olayın sebebinin, killi ve çok farklı bir toprak yapısı olan bölgede, havanın soğumasıyla birlikte toprağın donması ve oluşan buz setlerinin, suyun yönünü değıiştirmesi olarak açıklanmıştır.

KAŞ'TAN GÖMBE'YE GİDİŞ

Kaş- Kalkan- Elmalı üçgeninde kalan Yumru Dağı'nın zirvesindeki Gömbe yaylasına Kaş'tan Elmalı'ya doğru, büyük bölümü çam ağaçlarının yeşilliğinde geçen 70 kilometrelik yolculukla çıkılıyor. Yol asfalt ve bozuk değil.
1980 metre rakımlı belde, Elmalı'ya 30, Kalkan'a ise 40 kilometre uzaklıkta. Kaş'tan Gömbe yaylasına tur düzenleyen acenteler var.

GÖMBE KEBABI

Fırın kebabı kekikle beslenen oğlak ve kuzulardan yapılıyor, taş fırında odun ateşinde pişiriliyor. Kiremitte oğlak eti köfte, kiremitte alabalık fırında kimyon ve baharat serpilerek pişirilen soğan ve patatesle daha da lezzetleniyor .

GÖMBE DONDURMASI

Gömbe dondurması olarakta bilinen ve yörede Gömbeye has kabul edilen kar dondurması Akdağın zirvesinden getirilen kar ile yapılmaktadır. Kışın bol kar yağışı olan Akdağ'da, zirvenin belli kesimlerinde kar birikmekte ve bu karlar yazın dahi erimemektedir. Akdağın zirvesinde yazın dahi bulunabilen bu kar birikintileri çuvallara doldurulmakta, eşek ve katırlarla Gömbeye getirilmektedir. Dolayısıyla Gömbe'de yapılan kar dondurmasının hammaddesi doğal kar taneleridır.

Gömbeye gelen herkes mutlaka Gömbe'nin merkez çeşmesinden su içmiş, Gömbenin tadına doyulmaz kebabından yemiş ve mutlaka Gömbe meydanında yanyana açılmış dükkanların birinde mutlaka bir kar şerbeti yada kar dondurması içmiştir. Bunlar Gömbenin muhteşem lezzetlerinden olup eğer yolunuz Gömbe'ye düşmüşse ve bu lezzetleri tatmadıysanız çok yazık..

YEŞİL GÖL


Yeşilgöl Gömbe yaylasında bulunan denizden 1950 metre yükselikteki bir krater gölüdür.Gölün suları yeşil göründüğü için bu isim verilmiş. Çevresindeki yamaçlarda ardıç ağaçları yer almakta. Gölün fazla suları molozlar arasından akarak aşağıdaki dereye karışmakta.


Kaş'a 65 km uzaklıkta yer alan Gömbe Yaylasının güneyinde 3,024 m yüksekliğindeki Akdağ'ın eteklerinde oluşmuş bir göldür. Yeşil Göl Gömbe'ye 8 km uzaklıktadır.

UÇARSU EFSANESİ-I

Abdal Musa, tekkesine yeni canlar, müritler kazanmak için sırtında heybesi köy köy dolaşırmış. Yine Elmalı civarında, Tekke köyü yakınlarında dolaşırken, Gömbe'nin batısındaki Uçarsu'yun arkasında bulunan bir köye gitmiş.


Köy halkı o kadar fakir, o kadar fakirmiş ki, kuraklık yüzünden ekinleri bir türlü yetişmez olmuş. Abdal Musa'ya ikram edecek evlerinde nerdeyse bir parça kuru ekmek bile yokmuş. Abdal Musa bu hallerini görünce çok acımış ve onlara:



-"Ben size su verirsem, siz de elde edeceğiniz üründen bana pay verirmisiniz?" diye köylülere sormuş.



Köylüler: -" Ne demek, sen yeter ki, bize su sağla, payın sözü mü olur.." diye söz vermişler.



(Uçarsu'dan Gömbe İlçesinin görünüşü)


Bunun üzerine Abdal Musa asasını yere vurarak yerden su fışkırmış.


Köylüler buna çok sevinmişler. O yıl da bir bolluk, bir bolluk olmuş ki, deme gitsin. O yıl çok bol ürün sahibi olmuşlar. Ancak Abdal Musa, hasat bitiminde, köylülerin söz verdiği ürünü almaya geldiğinde, onu tanımamazlıktan gelmişler.


Abdal Musa, " Hani bana ürününüzden belirli bir pay verecektiniz" diye hatırlatınca:


- " Hadi be derviş var git işine, bu suyu bize Allah verdi, sen de kim oluyorsun?" demişler. Abdal Musa, köylülerin bu dönekliğine çok kızmış ve onlara bir bedduada bulunmuş:


-"Siz yazın su içmeye, kışın geçmeye yol bulamayın" demiş. İşte o gün bu gündür kupkuru dağ yamacında taşlar arasından fışkıran ve adeta uçarcasına gürül gürül akan sular, yaz aylarında Elmalı ovası'na, kışın ise Kaş Ovası'na akar olmuş. Abdal Musa'nın bedduası tutmuş ve o tarafta oturan köylüler, kışın suyun çoşkulu akmasından geçmek için yoL bulamazken, yazın sıcak aylarında da, kaynak Elmalı yakasına aktığından içecek su bulamazlarmış. Ne ilginçtir ki, burada kaynayan suyun Elmalı yakasına bakan bölümü kış aylarında kalın buz duvarı ile bir set oluşturduğundan her yıl mayıs ayı başına kadar, suyun ihtiyaç olmadığı aylarda Kaş tarafına akar ve buna o yöre halkı "Şeytan Suyu" adını vermiş.


Mayıs ayından itibaren kaynak başındaki buzlar çözülünce, bu kez suyun en gereksinim olduğu aylarda Elmalı Ovası'na akmaya başlar. Elmalı tarafında oturanlar da, gereksinimleri olduğu zaman kendi taraflarına akan bu çoşkulu suya "Uçarsu" adını vermişlerdir.


Öyle müthiş bir olaydır ki her yıl hıdırellezde aynı saatte su patlamaktadır.Alevilerin bu saattte o yöre toplanma yeridir.


Bu Suyun yakınında yer alan dağın tepesinde bir de "Yeşil Göl" vardır. Bu göl kenarında her yıl Abdal Musa müritleri tarafından, dede önderliğinde cem yapılır, semahlar dönülür.Sofralar kurulur, lokmalar dökülür. Kutsal olarak kabul edilir.
(Yeşil Göl)



EFSANE HAKKINDA DİĞER BİLGİLER:







KONAKLAMA

www.gombeyaylasi.com

Kahramanlar Otel 0242 831 56 80

Toros Pansiyon 0242 831 40 62

Uçarsu Pansiyon 0242 831 40 61

Akın Pansiyon 0242 831 41 17

Pınar Pansiyon 0242 831 41 09

Paşa Pansiyon 0242 831 50 00

BOŞ BEŞİK EFSANESİ

Gömbe "Boş Beşik" efsanesinin yaşandığı yerdir.

Boş beşik ağıdı,dağda koyunlarını güderken bir kartala sırtındaki bebeğini kaptıran ve kartalı ve yavrusunu bulmak için dağlarda ömür tüketen bir kadının hikayesini anlatır.

Boş beşik ağıdı filmlere de konu olmuştur. 1965 yılında yönetmen Hulki Saner tarafından çekilmiş filmde Ayşecik oynamıştır.

1969 yılında yönetmen Orhan Elmas tarafından tekrar çekilmiş filmin başrolünü ise Fatma Girik oynamıştır. Ancak fatma Girik aynı filmi 1952 yılında yönetmen Baha Gelenbevi tarafından Necati Cumalı'nın kitap anlatımına göre uyarlanmış halinde de oynamııştır. 1950li yıllarda da Muhterem Nur'un oynadığı bir boş beşik filmi bulunmaktadır.

Ayrıca Nur Yoldaş'ın seslendirdigi muhtesem bir pop-ağıt paraçanın da ismi ve konusudur. Muhtemelen Erguder Yoldaş'ın 'in ellerinden cikmis olan beste ve duzenlemesi olağanüstüdür. Dinleyip hissetmek lazim.



Şarkı Sözleri:

gün karasi, gön karasi

bos besigim gam karasi

---- nakarat----

kanadin kirilsin kara kartal

tohumun kurusun kara kartal

bebegim bebegim

bebegim bebegim sana ninniler söyleyecektim

kanadin kirilsin kara kartal

besigim elimde kanli kartal

bebegim bebegim bebegim

bebegim sana ninniler söyleyecektim

of bu degil ki gün karasi, gön karasi

bos besigimde gam, gam karasi

of derdim degil gün karasi, gön karasi

bos besigimde gam ve kalp yarasi

---- nakarat----

bölük denedim, yün denedim

bos besige can dösedim

---- nakarat----

yoz dunya, gam konagi

bos besigim kan çanagi

---- nakarat----

HANGİ İLE KAÇ KM ?


Antalya-Korkuteli-Elmalı-Gömbe 120 km.
Antalya-Finike-Elmalı-Gömbe 180 km.
Fethiye-Kalkan-Kaş-Gömbe 160 km.

ANTALYA-GÖMBE İLÇESİ

Batı Torosların bitiminde Akdağ'ın hemen altındaki vadide yer alan Gömbe yaylası büyük ilgi görüyor.Türkiye'nin en güzel yaylaları arasında yer alan, en güzel aromalı elmaların yetiştiği Gömbe Yaylası, denizden 1200 metre yükseklikte başlıyor. Yaylanın 1800'üncü metresinde bir krater gölü olan Yeşil Göl yer alıyor. Yeşil göl Uçarsu adı verilen akarsuya kaynaklık ediyor. Önce yukarıya sonra aşağıya fışkırdığı ve vadiye uçarak aktığı için adına Uçarsu denilen bu akarsu, yaz ve kış aylarında yönünü değiştiriyor. Tersine akması nedeniyle efsaneye de konu olan Uçarsu, yerli ve yabancı ziyaretçilerin büyük ilgisini çekiyor.


Yaylanın önceleri Gombe olan adı, zamanla Gömbe'ye dönüşmüş.Gömbe, soğuk suları ve elma bahçeleriyle ünlü Antalya iline bağlı bir yayladır. Kaş'a 60 km. uzaklıkta Elmalı yolu üzerinde bulunur. Bu sebeple de yaz turizminde gündüz denize girip, gece yorganla yatabileceğiniz bir tatil sunar size.

Yazın sıcak günlerinde çok bunaldıysanız ve bir değişiklik arıyorsanız, Gömbe Yaylası tam size göredir.


Kaş’tan Elmalı’ya doğru, büyük bölümü çam ağaçlarının yeşilliğinde geçen 70 km’lik yolculukla Gömbe’ye çıkabilirsiniz. Asfalt yolda, 1320 m yükseklikteki Sinekçibeli’nde mutlaka durup çevreyi seyretmeniz, şiddetle tavsiye edilenler arasında.


Kaş’tan Elmalı’ya doğru, büyük bölümü çam ağaçlarının yeşilliğinde geçen 60 km’lik yolculukla Gömbe’ye çıkabilirsiniz.


Antalya'dan ise 150 kmlik bir mesafe ile Gömbe'ye ulaşılabilir.


Asfalt yolda, 1320 m yükseklikteki Sinekçibeli’nde mutlaka durup çevreyi seyretmeniz, şiddetle tavsiye edilenler arasında.

Gömbe, Akdağın eteklerindeki onlarca türkmen köyünün merkez köyüdür. Kebabı, uçarsuyu, yeşilgölü ve sedir ormanları ile meşhurdur. Sedir ormanlarının dünyada sadece Gömbe'de ve Beyrut'ta olduğu söylenmektedir. Gömbe suları, serin havası ve yeşilliği ile bütün Antalya kıyı şeridinin yaylası konumundadır. Dağcılık ve trekking için çok ziyaret edilmektedir. Özellikle avrupalı turistlerin dağ özlemlerini giderdikleri bir yer haline gelmiştir. Son yıllarda yayla turizmi merkezlerindendir.


Gömbe, Hıristiyanlık zamanında piskoposluk merkezi olarak önem kazanmış. Çevredeki kilise ve lahitler günümüze gelebilen kalıntılar arasında.

Yol boyunca çam ve sedir ağaçlarıyla kaplı ormanlar adeta köyleri gizlemeye çalışıyor.

Osmanlı devrinde hayvan panayırı olarak kullanılan yaylada çok sayıda yörük bugün de yaşamlarını sürdürüyor. Türkiye'nin en eski yağlı güreşlerinin yapıldığı yer olarak da bilinen Gömbe, zamanında Yunanlılara ait olan Meis ve Rodos gibi adaların tahıl ihtiyacını da karşılamış.

Sulu elması kadar armut ve cevizi de ünlü olan Gömbe'de, Akdağ'ın doğu yamacından doğan üç büyük kaynak suyu var. Bunlardan biri Şelale şeklini alarak 60 metre yükseklikten dökülen Uçarsu. Mayıs ayının ilk haftasında karların erimesiyle uçarcasına akmaya başlayan şelale ağustos ve eylül aylarına kadar bu akışını sürdürüyor. 5-7 Haziran arasında düzenlenen şenliklerde yöreye gelen ziyaretçiler, Uçarsu'da dilek dileyip kurban kesiyor, sema törenleri ve folklor gösterileri yapıyor, sonra da Tekke Köyü Abdal Musa Türbesi'ni ziyaret ediyorlar. Yeşilgöl ve Uçarsu, yaz sıcağından kaçmak, doğa yürüyüşü yapmak isteyenler için serin ve temiz havası ile ideal yerler.

Yöre, dağlardan toplanan kar ile yapılan dondurması ve kar şerbetiyle ünlü. Gömbe Köyü’nde pansiyonculuk çok gelişmiştir.

Uçarsu; Akdağın(3024m) zirveye yakın bağrından çıkar. Önce yukarıya doğru fışkırarak sonra da aşağıya, vadiye doğru uçarak aktığı için adına uçarsu denilmiştir. Yaz aylarında ve kış aylarında kendiliğinden yönünü değiştirir. Bir akarsuyun kendiliğinden tersine akması efsanelere de konu olmuştur.

Tekke köyünde Abdal Musa, Kaygusuz Abdal ve dervişlerin yan yana birlikte yattıkları türbe ve mezarları bulunmaktadır.